მცხეთა-მთიანეთი

თიანეთი

თიანეთის ისტორიის გაცნობა თიანეთის მხარეთმცოდნეობის მუზეუმიდან უნდა დაიწყო, სადაც გამოფენილია არტეფაქტები ადრე ბრინჯაოს ხანიდან გვიან შუა საუკუნეებამდე.

თიანეთის ტერიტორიაზე ჩაედინება მდინარე იორი. იორზე მოწყობილი სიონის წყალსაცავი კი ირგვლივ მდებარე ტყითა და მიკროკლიმატით შესანიშნავი საზაფხულო კურორტია სამი თაობისთვის. 

თბილისიდან თიანეთისკენ მიმავალ გზაზე ულამაზეს საბადურის ტყეს გაივლი, რომელიც ზამთარში არანაკლებ ჯადოსნური სანახავია - აქ ხეების ტოტებზე გაყინული თოვლის გვირაბში მოგიწევს გავლა და ეს ემოცია დიდხანს არ დაგავიწყდება.

თიანეთის გამორჩეული ისტორიული ძეგლია ბოჭორმის უძველესი ციხის კომპლექსი, რომლის აშენების ზუსტი თარიღიც დაუდგენელია, თუმცა წერილობით წყაროებში პირველად X საუკუნის დასაწყისშია ნახსენები. 

ყაზბეგი

ყაზბეგი, თბილისისა და ბათუმის შემდეგ, განსაკუთრებით საინტერესო მიმართულებაა მოგზაურებისთვის. 

ყაზბეგის მუნიციპალიტეტი საქართველოს ერთ-ერთი მაღალმთიანი მხარეა. მისი ძველი სახელწოდებაა „ხევი“, რომლის ტერიტორია უხსოვარი დროიდანვე ყოფილა დასახლებული. ამას ადასტურებს აქ აღმოჩენილი ძვ.წ. VI-V საუკუნეების ნივთები, რომლებსაც სამეცნიერო წრეებში „ყაზბეგის განძის“ სახელით იცნობენ. მისი ნაწილი მოსკოვის ისტორიულ მუზეუმში ინახება, მცირე ნაწილი თბილისში, საქართველოს სახელმწიფო მუზეუმშია დაცული.

ყაზბეგი მდიდარია მდინარეებით, ტბებით, მყინვარებითა და მინერალური წყლებით. მისი მთავარი მდინარე კი დაუდგრომელი თერგია. 

ყაზბეგის ტერიტორიაზეა ქვეყნის „ჩრდილოეთი კარიბჭე“ - დარიალის ხეობა, ასევე თრუსოს, ართხმოსა და ხადის ულამაზესი ხეობები.

ზაფხულში ყაზბეგში საუკეთესო ტურისტული ადგილებია დაბა სტეფანწმინდა - ყაზბეგის ადმინისტრაციული ცენტრი; კოპწია სოფელი სნო, საქართველოს პატრიარქის მშობლიური სოფელი და ჯუთა - ერთ-ერთი ყველაზე მაღალი დასახლება საქართველოში. ზამთარში კი ქვეყნის მთავარი სამთო-სათხილამურო კურორტი - გუდაური გელოდება.

ყაზბეგის ტერიტორიაზე 50-მდე ისტორიული ძეგლია - ეკლესიები, გამოქვაბულები, სამარხები; ხევის მთავარი სალოცავი კი გერგეტის სამებაა - XIV საუკუნის დიდებული ტაძარი, რომელსაც თავზე ხევის მშვენება - მყინვარწვერი (იგივე ყაზბეგი) დასცქერის.