მეცნიერების ვარაუდით, ძეგლი X-XIII საუკუნეებს ეკუთვნის. ხიხანს სტრატეგიული მნიშვნელობა ჰქონდა - ზღვის დონიდან 2236 მ სიმაღლიდან სავაჭრო გზებს აკონტროლებდა და ომიანობის დროს ქართველი დიდებულების თავშესაფარიც იყო.
ლეგენდის თანახმად, ციხის გადმოღმა, მთისუბანში, არის გვირაბი - საიდუმლო გზა ხიხანიდან ზარზმამდე, რომელსაც სხალთის მონასტერში სალოცავად წასასვლელად თამარ მეფე იყენებდა. ციხესიმაგრის აგებაც, თქმულების თანახმად, თამარ მეფეს უკავშირდება, ამიტომაც მას თამარის ციხედაც მოიხსენიებენ.
ადგილი, სადაც ლეგენდები და ისტორიები ცოცხლდება, სათავგადასავლო ტურიზმის მოყვარულებისა და მოლაშქრეებისთვისაც საინტერესოა, რადგან აქ ამოსასვლელად კილომეტრნახევრიანი საფეხმავლო ბილიკის გავლაა საჭირო. ბილიკი ზღვის დონიდან 1800 მ სიმაღლეზე იწყება და 2220 მ სიმაღლემდე ადის.
ციხე, რომელიც მრავალი საუკუნის ისტორიას ითვლის და ბათუმიდან 110 კმ-შია, ნებისმიერი მნახველისთვის საინტერესო იქნება. ამიტომ, თუკი დასავლეთ საქართველოს ისტორიულ-კულტურული მემკვიდრეობის მონახულებას გადაწყვეტ, აუცილებლად სანახავი ადგილების სიაში ხიხანი უთუოდ უნდა შეიტანო.