რეგიონი პოტენციურ დამთვალიერებელს მრავალი ტიპის მიმართულებას სთავაზობს: მაღალმთიანი კურორტები, ძველი ხუროთმოძღვრული ძეგლები, დენდროლოგიური პარკებით თუ თემატური მუზეუმები - არ აქვს მნიშვნელობა როგორი ტიპის ტურიზმს ამჯობინებთ, გურიის რეგიონში აუცილებლად იპოვით რამდენიმე ღირსშესანიშნაობას, რომელიც თქვენს ინტერესებს შეეფერება.
ამ სტატიაში კი აღვწერთ გურიის თერთმეტ ყველაზე ცნობილ ღირსშესანიშნაობას, რათა მარტივად დაიწყოთ.
გომისმთა კლიმატური კურორტია გურიის მაღალმთიან ზონაში, ოზურგეთიდან 33 კმ-ის დაშორებით. ის ზღვის დონიდან 2100-2755 მეტრზე მდებარეობს და ამიტომ ხშირად „ღრუბლების კურორტსაც" უწოდებენ. გომისმთას ცნობილია გამორჩეული სამკურნალო თვისებების მიკროკლიმატით, რომელსაც მთისა და ზღვის ჰაერის ნაზავი ქმნის.
ტურისტები უმეტესწილად სტუმრობენ იმისთვის რომ უკვე ცნობილი განთიადი და მზის ჩასვლა დაიჭირონ - გომის მთიდან ფანტასტიკური ხედები იშლება კოლხეთის ტყეებსა და კავკასიონის მთებზე, განსაკუთრებით ამომავალი ან ჩამავალი მზის ფონზე. გომისმთა ერთ-ერთი ყველაზე სწრაფად მზარდი მიმართულებაა მოლაშქრეებსა და ეკოტურიზმის მოყვარულთათვის.
ბახმარო ამჟამად ყველაზე ცნობილი ზამთრის კურორტია გურიაში. გაშენებულია მესხეთის ქედზე, ზღვის დონიდან 2050 მეტრზე და ითვლება ერთ-ერთ ყველაზე მაღალ დასახლებულ პუნქტად საქართველოში. ბახმარო განთქმულია თავისი "ნისლების სამეფოთი". ისევე, როგორც გომისმთაზე, ადგილობრივი მიკროკლიმატი, რომელიც ზღვისა და მთის ჰაერის შერევით იქმნება, განსაკუთრებით სასარგებლოდ ითვლება სასუნთქი გზების დაავადებების, ასთმისა და ალერგიების პროფილაქტიკისთვის.
ბახმარო ოთხსეზონიანი კურორტია, რომელსაც ზაფხულობით უღრან ტყეებში სალაშქროდ, საცხენოსნო ტურებისთვისა და გამაჯანსაღებელი ტურებისთვის სტუმრობენ. აგვისტოში აქ იმართება ტრადიციული დოღი, რომელიც ერთ-ერთი ყველაზე სანახაობრივი დღესასწაულია გურიაში. ხოლო ზამთარში ბახმაროს სათხილამურო სპორტის, სნოუბორდინგისა და ზამთრის სხვა სახეობების მოყვარულები სტუმრობენ - თოვლის საფარი აქ სტაბილურად 3 მეტრს აღწევს და მაღალი ხარისხით გამოირჩევა.
შეკვეთილის დენდროლოგიური პარკი შავი ზღვის სანაპიროზე უნიკალური ბოტანიკური ბაღია, რომელიც 60 ჰექტარზეა გაშენებული - მასშტაბითა და მცენარეული მრავალფეროვნებით ყველაზე დიდი მთელს კავკასიაში. პარკში თავმოყრილია როგორც ადგილობრივი, ისე მსოფლიოს სხვადასხვა კუთხიდან ჩამოყვანილი ეგზოტიკური მცენარეების უნიკალური კოლექცია. ცალკე 18 ჰექტარზე გაშენებულია საქართველოს რელიქტური და ენდემური სახეობების "ცოცხალი მუზეუმი".
პარკის ინფრასტრუქტურა კეთილმოწყობილია და სტუმრებს საშუალებას აძლევს საფუძვლიანად დაათვალიერონ ყოველი ნაწილი. თუმცა რამდენიმე ათეული ჰექტარი მთლიანად ველური ბუნებას ეთმობა - აქ სტუმრებს აქვთ საშუალება ნახონ კოლხური ტყის მრავალფეროვნება ხელუხლებელი ფორმით. პარკში ასევე ცხოვრობს სხვადასხვა სახეობის ცხოველ-ფრინველი, მათ შორის რამდენიმე იშვიათი და გადაშენების პირას მყოფი სახეობა.
შეკვეთილის კიდევ ერთი ღირსშესანიშნაობა მუსიკოსთა პარკია, რომელიც სიმბოლურ ადგილას - ევროპაში ერთ-ერთი ყველაზე დიდი საკონცერტო დარბაზის, ბლექ სი არენას გვერდით - არის გაშენებული.
პარკში დგას ქართველი და უცხოელი მუსიკოსების 35 ხის ქანდაკება, რომლებიც მათთვის დამახასიათებელ პოზებში არიან გამოკვეთილნი. აქ ნახავთ როგორც ლეგენდარულ ფრენკ სინატრას, რომელიც თავის ცნობილ "My Way"-ს მღერის, ლუი არმსტრონგს, 2Pac-სა და მსოფლიო სცენის სხვა ვარსკვლავებს, ისე ქართველ კლასიკოსებს - ზაქარია ფალიაშვილს, რევაზ ლაღიძეს, გია ყანჩელს და სხვებს. ამასთან პარკში მრავლადაა სხვა, უფრო ორიგინალური ფორმის ხის ქანდაკებებიც, რომლებსაც ხშირად აბსტრაქტული და სიურრეალისტური სახე აქვთ და ორიგინალურ ატმოსფეროს ქმნიან.
კიდევ ერთი პარკი შეკვეთილში არის ორიგინალური "საქართველო მინიატიურებში", სადაც 2 ჰექტარ ფართობზე საქართველოს მთავარი ღირსშესანიშნაობების 60-ზე მეტი მინიატიურული ზუსტი ასლია წარმოდგენილი 1:25 მასშტაბში. მათ შორისაა სვეტიცხოველი, გელათი, ვარძია, ბაგრატი და სხვა - მთლიანად ერთ სივრცეშია თავმოყრილი ის, რისი დათვალიერებაც საქართველოს მასშტაბით კვირებს წაგართმევდათ.
მინიატურების პარკში სტუმრობა ერთი მხრივ სახალისო და საინტერესო გამოცდილებაა, განსაკუთრებით ბავშვებიანი ოჯახებისთვის, რათა მოკლე დროში გაეცნოთ საქართველოს ისტორიისა და კულტურის მრავალფეროვნებას, მეორეს მხრივ კი ზრდასრული ტურისტებისთვის კარგი ხელსაწყო სამომავლოდ აარჩიონ რისი ნახვა სურთ საქართველოში და მოხერხებულად დაგეგმონ ტურები. დაგეგმილია, რომ სამომავლოდ პარკს ახალი ობიექტებს შეემატება.
ოზურგეთის ისტორიული მუზეუმი 1920-იან წლებში გაიხსნა და დღემდე გურიის მთავარ ისტორიული კოლექციის სახლია. მუზეუმში დაცულია 6 ათასზე მეტი ექსპონატი, რომლებიც ძველი ქვის ხანიდან XX საუკუნემდე პერიოდს მოიცავს.
განსაკუთრებით საყურადღებოა არქეოლოგიური კოლექცია, რომელშიც შედის ქვის, ბრინჯაოსა და ადრეული რკინის ხანის იშვიათი არტეფაქტები გურიის სხვადასხვა რეგიონიდან. მუზეუმში ასევე დაცულია ძველი ხელნაწერები, ისტორიული დოკუმენტები, ეთნოგრაფიული ნივთები, ფოტო და ვიდეო მასალა და სხვა. ოზურგეთის ისტორიულ მუზეუმში მოქმედებს მუდმივმოქმედი საგამოფენო დარბაზი და საგანმანათლებლო ცენტრი ბავშვებისა და მოზარდებისთვის. მუზეუმი ღიაა ყოველდღე, გარდა ორშაბათისა. მისი მონახულება შესაძლებელია როგორც დამოუკიდებლად, ასევე გიდის თანხლებით.
ოზურგეთის მუნიციპალიტეტის სოფელ ლიხაურში მდებარე ღვთისმშობლის სახელობის ეკლესია XIII საუკუნის მეორე ნახევრით თარიღდება. წარმოადგენს დარბაზულ ნაგებობას აღმოსავლეთით ნახევარწრიული, შვერილი აფსიდითა და დასავლეთის კარიბჭით. აფსიდი ორსაფეხურიან ცოკოლზეა აღმართული, მაშინ როცა დარბაზი ერთ საფეხურზე დგას.
აღსანიშნავია ეკლესიის ორნამენტული მორთულობა - ყველა სარკმელს აქვს ლილვებით მოჩარჩოებული საპირეები, ხოლო ფასადებს თაროსებრი ლავგარდანი შემოუყვება. შენობას ორი შესასვლელი აქვს - დასავლეთიდან და სამხრეთიდან. ტაძრის ინტერიერი თავდაპირველად მთლიანად მოხატული იყო, თუმცა 1990-იანი წლების პირველ ნახევარში XV-XVI საუკუნეების ფრესკები მოხატულობის განახლების მიზნით ჩამოფხიკეს. დღეს ძველი მხატვრობიდან მხოლოდ ორი სცენაა შემორჩენილი: გარდამოხსნა და საფლავის გახსნა.
ეკლესიის დასავლეთით მდებარეობს XV საუკუნით დათარიღებული ორსართულიანი სამრეკლო. სამრეკლოს ფასადზე გამოსახულია ვერძის თავის ჰორელიეფი და 1422 წლით დათარიღებული საამშენებლო წარწერა.
ჩოხატაურის მუნიციპალიტეტის სოფელ გორაბერეჟოულში მდებარე გურიის ერისთავების ციხე-დარბაზი XVII-XVIII საუკუნეებშია აგებული. ციხე მაღალ გორაკზე დგას და ერისთავების რეზიდენციასთან ერთად, რეგიონის ერთ-ერთ მთავარ თავდაცვით ნაგებობას წარმოადგენდა.
ციხე-დარბაზის კომპლექსი შემოფარგლულია ოთხი კედლით, რომელთა სიმაღლე 5 მეტრს აღწევს, ხოლო სიგრძე 25 მეტრია. კედლებში დატანებულია სათოფურები. კომპლექსის შიგნით შემორჩენილია მარნისა და სხვადასხვა სამეურნეო დანიშნულების ნაგებობების ნარჩენები. ციხის აღმოსავლეთით აგებულია პატარა სამლოცველო, რომელიც დღეს ნახევრად დანგრეულ მდგომარეობაშია.
ციხე-დარბაზს გარშემო ტყე-პარკი აკრავს, სადაც მრავალი იშვიათი ჯიშის ასწლოვანი მცენარე ხარობს. მათ შორისაა სამი საუკუნის მუხა, ფანქრის ხე, კანფეტის ხე და გიგანტური სექვოია.
ჯუმათის მონასტრის მთავარი ტაძარი ადრეფეოდალური ხანით თარიღდება. დარბაზული ტიპის ნაგებობაა აღმოსავლეთით ნახევარწრიული, შვერილი აფსიდით. ტაძარს ჩრდილოეთიდან ეკვდერი ჰქონია, რომლისგანაც მხოლოდ აღმოსავლეთ კედლის ნაშთია შემორჩენილი. 1847 წელს სამხრეთის მხრიდან მიაშენეს ღვთისმშობლის სახელობის ეკვდერი და ტაძარი რუხი პორფირის ქვებით მოაპირკეთეს.
ინტერიერში შემორჩენილია XVI-XVIII საუკუნეების მოხატულობის ფრაგმენტები, მათ შორის მთავარანგელოზის გამოსახულება, მაცხოვრისა და ღვთისმშობლის ცხოვრების ამსახველი სცენები, გურიის მთავრისა და მისი მეუღლის გამოსახულებები და რამდენიმე წმინდა მეომრის ფრესკა.
ჩოხატაურის თანამედროვე სახვითი ხელოვნების გალერეა ამ სიაში ყველაზე “ახალგაზრდა” პუნქტია - ის 2016 წლის 17 ივნისს გაიხსნა. გალერეა რეგიონში ხელოვნების განვითარებაზე მიმართული მნიშვნელოვანი ცენტრია - აქ რეგულარულად იმართება ვორქშოპები და მასტერკლასები.
დაწესებულება ხშირად მასპინძლობს სახვითი ხელოვნების სხვადასხვა მიმართულების გამოფენებს - მხატვრობას, ქანდაკებას, ფოტოგრაფიას, დეკორატიულ-გამოყენებით ხელოვნებას და მულტიმედიურ ნამუშევრებს. აქტიურად უწყობს ხელს როგორც დამწყები, ასევე გამოცდილი ხელოვანების შემოქმედების ხალხამდე მიტანას და გახსნის დღიდან არაერთ პერსონალურ თუ შერეულ გამოფენას უმასპინძლა.