კერძები, რომლებიც საქართველოში აუცილებლად უნდა დააგემოვნო

ბორანო 

ბორანო აჭარაში ყველაზე გავრცელებული და ადვილად მოსამზადებელი კერძია. ესაა კარგად გამდნარ კარაქში (როგორც აჭარლები ამბობენ, დამწვარ იაღში) ჩაწყობილი დაჭრილი და წინასწარ მდუღარე წყალში გამოყვანილი ჩეჩილი ყველი. მას ათქვეფილ კვერცხს ასხამენ და რამდენიმე წუთი ცეცხლზე გააჩერებენ. ზოგი იაღში წინასწარ მოხარშულ და დაჭრილ კარტოფილსაც აწყობს. ასეთ შემთხვევაში, კერძს კარტოფილის ბორანოს ეძახიან. ბორანო მსუყე, კალორიებით მდიდარი კერძია და გვიან არ უნდა მიირთვა.

საცივი  

ტრადიციული რეცეპტით მომზადებული საცივი გურიაში უნდა გასინჯო, მაგრამ ეს სულაც არ ნიშნავს იმას, რომ მას საქართველოს სხვა რეგიონში ვერ იპოვი. გაითვალისწინე, რომ ეს კერძი, როგორც წესი, ახალ წელს კეთდება. საცივი ინდაურის (ან ქათმის) ხორცით, ნიგვზითა და სანელებლებით, ფრინველის ბულიონზე განსაკუთრებული წესით მომზადებული უგემრიელესი კერძია, რომელსაც ღომთან ერთად მიირთმევენ.

წიწილა ისრიმ-მაყვალში  

ესაა იმერული ტრადიციული კერძი და სხვაგან ვერსად შეხვდები. ნახევრად მწიფე დაჭყლეტილი ყურძნითა (ისრიმი) და მაყვლით მომზადებული საწებლის არომატი შემწვარ წიწილას საუცხოო გემოს სძენს. კერძი ძირითადად კეცზე კეთდება და ვიზუალურადაც ეგზოტიკურად გამოიყურება. რადგან ისრიმი სეზონურია, შესაძლოა, წიწილა მხოლოდ მაყვლის საწებლითაც შემოგთავაზონ. 

გებჟალია 

ეს მეგრული სამზარეულოს ნამდვილი მარგალიტია. მარგალიტივით თეთრი და ქათქათა, გაბრტყელებული და სპეციალური წესით დახვეული ყველი, შენელებული გებჟალიის აჯიკით, მწვანე პიტნით დაწინწკლულ და რძით მომზადებულ წვენშია ჩალაგებული. „გებჟალია“ მეგრული სიტყვაა და სწორედ რძეში ჩადებულს ნიშნავს. ის უძველესი, საკრალური კერძია და რიტუალურ სუფრებზე გამოიყენებოდა, რომელსაც აუცილებლად თან ახლავს ცხელი ღომი.

მეგრული ხარჩო და ღომი 

ეს ნამდვილი ეგზოტიკაა - ნიგვზით, ძმრითა და სპეციალურად ამ კერძისთვის შექმნილი მეგრული აჯიკით მომზადებული საქონლის მოხრაკული ხორცი. როგორც წესი, ეს კერძი ძალიან ცხარეა და ამ სიცხარის გასანეიტრალებლად მას აუცილებლად ღომთან ერთად მოგართმევენ. ღომი სიმინდის ფქვილისგან მომზადებული კერძია, რომელიც ხარჩოს სიცხარეს დააბალანსებს.

აფხაზურა 

აფხაზურას საქართველოს სხვადასხვა რეგიონში ამზადებენ. ესაა ბადექონში გადახვეული და ნივრით, ბროწეულითა და საკმაზებით შესუნელებული გატარებული ხორცის გუნდები. „აფხაზურ“ გემოს ერთი განსხვავებული ინგრედიენტითაც გამოარჩევ - ესაა შებოლილი წიწაკის  ან შებოლილი აჯიკის არომატი. „აფხაზურა“ იწვება ცხიმში და სუფრასთან ცხელი მიაქვთ ალყა-ალყა დაჭრილი ხახვითა და ბროწეულის მარცვლებით. 

ჩაქაფული

ნამდვილ ჩაქაფულს კახეთში დააგემოვნებ. ესაა ბატკნის ან ხბოს ხორცით მომზადებული  ცხელი კერძი, რომელსაც ძირითადად გაზაფხულზე აკეთებენ. ამ დროს მას განსაკუთრებული არომატი აქვს - ქორფა ტარხუნის, ოხრახუშის, ახალი ნივრის, ხახვის, ქინძის, კამის, წიწაკისა და ახალი ტყემლის წყალობით. კერძის მომზადებაში ქვევრის თეთრი ღვინოც მონაწილეობს და უგემრიელეს თონის „დედას პურთან“ ერთად გეახლებიან.

ღოლოს შეჭამანდი 

ეს ქართლის სავიზიტო ბარათია. ზოგადად ქართლს ბადალი არ ჰყავს წვნიანი კერძების მომზადებაში. ღოლოს ფოთლებით, გატარებული ნიგვზით, მცენარეული ცხიმით, ცოტაოდენი მწვანილითა  და პურის ფქვილით მომზადებული ცხელი წვნიანი განსაკუთრებით სასიამოვნო ვეგეტარიანელებისა და ვეგანებისთვისაა.

შქმერული

შქმერი რაჭის ულამაზესი სოფელია. ეს კერძიც, როგორც ამბობენ, ოდესღაც შქმერში დაიბადა და სახელიც აქედან გაჩნდა. ესაა წიწაკითა და მარილით შენელებული, დაჭყლეტილი ნივრისა და რძის წვენში ჩალაგებული შემწვარი ქათმის ხორცი. აღფრთოვანებულმა იაპონელებმა რეცეპტი თავიანთ ქვეყანაში წაიღეს და იაპონურ რესტორნებში დაიწყეს ამ ქართული კერძის მომზადება.

მთიულური ხინკალი

საქართველოს მთიანეთში: ხევსურეთში, ხევში, ფშავში, თუშეთში - სადაც უნდა მოხვდე, გახსოვდეს, რომ ხინკალი უკონკურენტოა. იქ მას უგემრიელესად ამზადებენ. მთის ქონდარია ის სანელებელი, რომელიც ხინკალს განსაკუთრებულ გემოს აძლევს. ესაა გაბრტყელებულ ცომის ფირფიტებში ნაოჭებით მოხვეული ხორცის შეკმაზული ფარში, რომელიც მარილწყალში იხარშება. 

აპოხტი

აპოხტი დამარილებული და გამომშრალი ხორცია, რომელიც მესხეთის სოფლებში ზამთრისათვის თითქმის ყველა ოჯახი მზადდება. აპოხტი შეიძლება იყოს ღორის ხორცისა და ფრინველის, მაგრამ აქ ბატის აპოხტი და მისგან დამზადებული ხინკალი ყველაზე პოპულარული კერძია. ის ცომის მომზადების წესით, ფორმითა და შიგთავსითაც სრულიად განსხვავდება ჩვეულებრივი ხინკლისაგან და, თუ ერთხელ მაინც მოხვდები ამ დიდებულ მხარეში, აუცილებლად უნდა გასინჯო. 

ხაჭაპური

საქართველოში ხაჭაპურის მომზადების ტრადიცია არამატერიალური კულტურული ძეგლების ნუსხაშია შეტანილი. აქ ყველა რეგიონს ხაჭაპურის საკუთარი ვარიაცია აქვს და სადაც არ უნდა წახვიდე, ყველგან შეგიძლია დააგემოვნო ხაჭაპური - ქართული სამზარეულოს გვირგვინი. ყველაზე გავრცელებული იმერული ხაჭაპურია, ყველაზე პოპულარული კი - ნავის ფორმის  აჭარული ხაჭაპური. გამორჩეულია მესხური ფენოვანი ხაჭაპური. მოკლედ, საქართველოს რომელ მხარეშიც მოხვდები, ხაჭაპური ყველგან დააგემოვნე.